همکاری های فرهنگی میان دو کشور
در آئینه تمدنها، فرهنگ و هنر از پایه های محکم و استوار در تداوم روابط بین ملتها بوده است و در این بین ایران و ایتالیا بعنوان دو ملت بزرگ و صاحب تمدن پربار، به تاریخ، اندیشه، هنر، فرهنگ و مدنیت بشری غنا بخشیدند. تاریخچه روابط فرهنگی میان ایران و ایتالیا در واقع تاریخچه فرهنگی شرق و غرب است. بیش از بیست قرن ایران و ایتالیا، یکی مظهر تمدن شرق و دیگری مظهر و نماینده تمدن غرب بوده است. این سابقه دیرین روابط و درک اشتراکات متعدد تاریخی، مذهبی و فرهنگی میان دو ملت موجب گردیده است که امروز ایران و ایتالیا درک و فهم بهتری از یکدیگر داشته باشند.
پیشینه روابط و مبادلات فرهنگی دو کشور به دوره ساسانیان باز می گردد. در سال 533 میلادی بین انوشیروان ساسانی و ژوستی لیانوس ، امپراطور روم ، پیمانی منعقد شد که بر اساس آن دولت روم به هفت نفر از حکمای یونان که به جرم داشتن عقاید فلسفی خاص از قلمرو امپراطوری روم طرد شده بودند و به ایران پناه آورده بودند ، اجازه بازگشت داد.
در دوران اسلامی نیز تبادلات فرهنگی بین ایران بعنوان مهد تمدن اسلامی و ایتالیا بعنوان مرکز فرهنگی مسیحیت در جریان بود.
در سالهای 1886 تا 1889 ترجمه کامل شاهنامه فردوسی به ایتالیایی توسط ایران‌شناس و ادیب معروف ایتالیایی "ایتالدو پیتزی" انجام گرفت که یکی از مهم‌ترین فعالیتهای فرهنگی مربوط به ایران و ایتالیا محسوب می‌شود. در سال 1933، مراسم باشکوهی در ایتالیا به مناسبت هزاره فردوسی برپا گردید و یکی از میادین رم به نام این شاعر ایرانی نام‌گذاری شد و بعدها در سال 1951، مجسمه فردوسی نیز در این میدان نصب شد که هنوز هم باقی است.
پس از جنگ جهانی دوم نیز عده زیادی از مستشرقین و ایران‌شناسان معروف ایتالیایی با تحقیقات عمیق و گران‌بهای خود، خدمات ارزنده‌ای در شناسایی فرهنگ و تمدن و هنر ایران‌زمین انجام داده‌اند. در این دوران، ایتالیا به یکی از مراکز مهم ایران‌شناسی در اروپا بدل شد و کنگره جهانی ایران‌شناسی در رم تشکیل گردید.
اما دوره جدید مناسبات فرهنگی ایران و ایتالیا از سال 1950 آغاز می‌شود. از این زمان به‌تدریج تعداد دانشجویان ایرانی در ایتالیا روبه افزایش گذاشت. در نتیجه این مراودات، در سال 1958، موافقتنامه فرهنگی ایران و ایتالیا امضا شد که به‌موجب آن، دولت ایتالیا هر ساله تعدادی بورس در اختیار دانشجویان ایرانی قرار می‌داد. مدتی بعد دوره لیسانس زبان و ادبیات ایتالیایی در دانشگاه شهید بهشتی ایجاد و در سال 1963 مؤسسه فرهنگی ایتالیا در تهران تأسیس شد.
در سالهای اخیر پیشرفتهای بسیاری در تقویت روابط میان ایران و ایتالیا خصوصا در حوزه فرهنگی واقع گردیده است. تعامل میان نخبگان علمی و فرهنگی دو کشور به عنوان نمایندگان دو ملت بزرگ و دو تمدن کهن در سطوح عالی ادامه یافته است. در کنار همکاری های موفق سیاسی و اقتصادی دو جانبه میان دو کشور، نمایشگاه ها، سمینارها و طرح های فرهنگی متعددی در ارتقاء روابط به اجرا در آمده است و هیأت های رسمی متعددی درقالب مقامات رسمی، هنرمندان و فعالان در حوزه فرهنگ و هنر در سطوح مختلف تبادل گردیده است و همه این فعالیتهای استمرار دارد.
سفرهای متعدد هیأت های دو طرف در سطوح مختلف از جمله وزرای فرهنگ، علوم و آموزش، رؤسای دانشگاهها، کمیسیون های فرهنگی پارلمانی و سازمان ها، نهادها و بنیادهای هنری و فرهنگی دو طرف نشان از سطح روابط جاری فرهنگی میان دو کشور است. همچنین بطور خاص میتوان به انتخاب کشور ایتالیا بعنوان میهمان ویژه در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران(1396)، امضاء یادداشت تفاهم همکاری مبنی بر گشایش دفتر فرهنگی ایتالیا در کشورمان، برگزاری بیستمین دوره جشنواره موسیقی راونا با میزبانی مشترک دو کشور در ایران و ایتالیا در تابستان 1396 ، برگزاری نمایشگاههای مشترک از آثار موزه ای، همکاری های گردشگری، باستان شناسی و میراث فرهنگی و حفظ و مرمت آثار باستانی، همکاری درزمینه موسیقی، فیلم و تئاتر، رادیو و تلویزیون، چاپ و انتشار تولیدات سمعی و بصری، برقراری کرسی های زبان و دوره های آموزش زبان فارسی و ایتالیایی، همکاری های دانشگاهی ، علمی و پژوهشی و مطالعاتی، تبادل استاد و دانشجو، همکاری میان نویسندگان، اندیشمندان و نخبگان علمی در همه حوزه ها و همچنین همکاری در حوزه ورزش اعم از تبادل هیاتهای ورزشی، سفر تیم های ورزشی متعدد در رشته های مورد علاقه و انتقال تجربیات، علوم و فنون مربوطه میان دو کشور ایران و ایتالیا، بعنوان نمونه هایی از همکاری های فرهنگی میان دو کشور اشاره کرد.