تاریخچه رسانهها در ایتالیا:
دنیای رسانههای جمعی در اروپا به سده هجدهم میلادی باز میگردد که با صنعتی شدن بازار انتشارات، کتاب، مجله، روزنامه و ... به صورت گسترده وارد دنیای مردم این قاره شد. رسانه جمعی به مرور با اختراع تلگراف، تلفن و سینما در نیمه دوم سده هجدهم، نفوذ بیشتری در جامعه پیدا کرد و با ورود رادیو و تلویزیون و در نهایت اینترنت، انقلابی در مطبوعات و رسانه روی داد.
این روند در ایتالیا طی گذراندن دوره ابتدایی در سده نوزدهم، در سال 1924 اولین پخش رادیویی در این کشور انجام شد که شامل کنسرت موسیقی کلاسیک، اخبار هواشناسی و اخبار روز بود. پس از جنگ جهانی دوم، اوسط دهه 1970، مصادف با دنیای تلویزیون بود. تلویزیون به سرعت در میان ایتالیاییها جای رادیو را گرفت
در سال 1954 رای RAI (رادیو شنوندگان ایتالیا) که در سال 1944 تاسیس شده بود، به" تلویزیون – رادیو ایتالیا" تبدیل شد. در سال 1975 با شکستن انحصار دولتی در پخش رادیو و تلویزیون، تحول اصلی در رسانهها در این کشور به وقوع پیوست. اولین پخش کنندههای خصوصی در ابعاد محلی و سراسری شکل گرفتند که به مرور دنیای رسانههای جمعی ایتالیایی تنوع و گستردگی بیشتری را در برگرفتند.
دنیای رسانه در این کشور چه نوشتاری، چه دیداری و شنیداری بسیار گسترده است و شامل صدها شبکه تلویزیونی، روزنامه، مجله و تولیدات جدید رسانه ای مانند پادکست، تلویزیون اینترنتی، سایت های خبری و ... میشود.
در این کشور روزنامهها و مجلات مختلف در مورد مسایل سیاسی، اقتصادی، علمی، هنری، فرهنگی، اقتصادی و معماری و …. بطور مفصل چاپ و منتشر میشوند.
.
بیش از 3207 روزنامه به طور رسمی در ایتالیا به ثبت رسیده که 94 خبرگزاری، 96 روزنامه و 713 ایستگاه فنی رادیو و تلویزیون دارند. این در حالی ست که 5623 شرکت ارتباطاتی و مطبوعاتی در سراسر ایتالیا وجود دارد. بخش عمده ای از نشریات ایتالیا در مالکیت بخش خصوصی و اکثر آنها به چند بنگاه انتشاراتی بزرگ که متعلق به صاحبان صنایع هستند وابسته میباشند و مابقی آنها به احزاب و گروههای سیاسی تعلق دارند.
در کنار این، خبرگزاریها و وبسایت های خبری و تحلیلی مهم ایتالیا نیز سهم گسترده ای در انتشار خبر و گزارش دارند
اگر در گذشته روزنامهها و مجلات با چاپ گسترده و فروش همراه بودند، این روند با ورود فناوریهای دیجیتالی و اینترنتی، رسانهها را وارد فضای مجازی کرد و در حال حاضر روزنامهها علاوه بر نسخه کاغذی، نسخه دیجیتال نیز عرضه میکنند.
الف: روزنامههای مهم ایتالیا بر اساس تاریخ تاسیس آنها:
- کوریره دلاسرا Corriere della Sera این روزنامه از پرتیراژترین و قدیمی ترین روزنامههای ایتالیا است، اولین شماره آن در سال 1876 منتشر گردید و بالای 700 هزار نسخه با 30 صفحه در شهر میلان به چاپ می رسید، در سال 2023 به 254 هزار نسخه به صورت کاغذی و دیجیتال در روز کاهش یافته است. آدرس روزنامه: corriere.it
- ایل مئساجرو ilmessaggero: این روزنامه در سال 1878 منتشر شد و یکی از قدیمی ترین روزنامههای ایتالیا است. دفتر اصلی روزنامه در شهر رم قرار دارد و زیرمجموعه گروه انتشاراتی کالتاجیرونه Caltagirone محسوب میشود. تیراژ نسخه چاپی آن 25 هزار نسخه است. ایل مئساجرو دارای گرایش میانه و معتدل و هشتمین روزنامه پرفروش در ایتالیاست. آدرس روزنامه: ilmessaggero.it
- لاستامپا La Stampa. سال انتشار 1895 میباشد. این روزنامه در شهر تورین صبح و عصر منتشر میشود و در حال حاضر با فروش 95 هزار نسخه کاغذی و 23 هزار نسخه دیجیتالی فعال میباشد. حامی مالی این روزنامه شرکت فیات ایتالیا است. آدرس روزنامه: lastampa.it
- روزنامه «ایل سوله ونتی کواتورو اوره» Il sole 24 or. سال انتشار 1965. مهمترین روزنامه اقتصادی که خود منبع اطلاعات آماری (حوزه مسائل اقتصادی ) همه روزنامههای ایتالیا است. این روزنامه دارای گرایش معتدل و میانه است. آدرس روزنامه: ilsole24ore.com
- روزنامه اوونیره Avvenire سال انتشار 1968 در میلان روزنامه سراسری ایتالیا که مطابق با گفتمان کلیسای کاتولیک ولی مستقل از سلسله مراتب آن فعالیت میکند. این روزنامه از ادغام دو روزنامه کاتولیک ایجاد شده است. در سال 2024 نسخه چاپی آن حدود 15 هزار نسخه بود. دفتر اصلی آن در شهر میلان است. این روزنامه دارای گرایش میانه و معتدل است و در بحث های حقوق بشری نیز بسیار فعال است. آدرس روزنامه: avvenire.it
- روزنامه ایل جورناله IL GIORNALE سال انتشار 1974. روزنامه سراسری که در شهر میلان به چاپ می رسد و حدود 29 هزار تیراژ آن در سال 2023 است. این روزنامه دارای گرایش های محافظه کارانه و لیبرالی است. آدرس روزنامه: ilgiornale.it
- لارپوپلیکا La Repubblica سال انتشار 1976 میباشد. این روزنامه از دیگر روزنامههای پرتیراژ در ایتالیا محسوب میشود و به طور متوسط دارای 35 صفحه است که به زبان ایتالیایی در شهر رم منتشر میشود. براساس آمار ژانویه 2023، ریپوبلیکا حدود 156 هزار نسخه دیجیتالی و کاغذی در روز فروش دارد. «لارپوبلیکا» در حد فاصل بین دو حزب دمکرات مسیحی و حزب سوسیالیست حرکت کرده است و بیشتر به عنوان روزنامه قشر تکنوکرات و روشنفکر به حساب می آید. آدرس روزنامه: repubblica.it
- روزنامه ایل فولیو Il Foglio این روزنامه یکی دارای گرایش راست افراطی است و به صورت سراسری چاپ میشود. دارای دو دفتر اصلی در میلان و رم است. بنیان این روزنامه در سال 1996 توسط جولیانو فرارا Giuliano Ferrara گذاشته شد. فرارا، روزنامه نگار و تهیه کننده تلویزیون است که در دولت اول برلوسکنی وزیر ارتباط با پارلمان بود و همچنین در دوره ای نماینده ایتالیا در پارلمان اروپا نیز بود. آدرس روزنامه: ilfoglio.it
- ایل فتتو کوتیدیانو il Fatto Quotidiano در سال 2009 شروع به فعالیت کرد. این روزنامه به صورت سراسری به چاپ می رسد و حدود 25 هزار در روز تیراژ چاپی آن است. روزنامه فتو از سوی چند روزنامه نگار از جمله مارکو تراوالیو تاسیس شد که وی در حال حاضر مدیر روزنامه هم هست. این روزنامه زیر مجموعه شرکت انتشاراتی ایل فتو Il Fatto محسوب میشود. آدرس روزنامه: ilfattoquotidiano.it
- هافینگتون پست ایتالیا (HuffPost Italia) نسخه ایتالیایی روزنامه آنلاین آمریکایی The Huffington Post است که به انتشار اخبار، تحلیل ها و مقالات در حوزه های مختلف می پردازد. HuffPost Italia در سال 2012 به عنوان یکی از اولین نسخه های بین المللی The Huffington Post راهاندازی شد. این وب سایت به زبان ایتالیایی و با تمرکز بر مسائل ملی و بین المللی فعالیت می کند. مقر آن در شهر تورین ایتالیاست و تحت مالکیت GEDI Gruppo Editoriale قرار دارد. ارائه تحلیل و گزارش های تحلیلی از وقایع داخلی و بین المللی از جمله ویژگیهای برجسته این رسانه است و گرایش آن نیز به سمت راست است. آدرس روزنامه: https://www.huffingtonpost.it/
ب: مهمترین نشریات (گاهنامهها، ماهنامهها و فصلنامهها)
- گاهنامه و سایت فورمیکه formiche سال انتشار 2004 . در ابتدا به عنوان یک مجله کاغذی منتشر میشد که امروز به عنوان یک نشریه است که در قالب سایت تحلیلی و خبری منتشر میشود و خود را مستقل از احزاب معرفی کرده است. با این وجود دارای گرایش راست میانه است و حامیبرخی از سیاست های دولت راستگرای ملونی به ویژه در سیاست خارجی است.
آدرس اینترنتی: formiche.net
- ماهنامه مؤسسه امور بین الملل Affari Internazionali IAI: سال انتشار 2006 مجله اموربین الملل، مجله آنلاین موسسه امور بین المللی محسوب میشود. این مجله به تجزیه و تحلیل و بررسی پژوهشی و علمی سیاست بین الملل از جمله سیاست خارجی ایتالیا، تحولات اتحادیه اروپا، مسائل مدیترانه، امنیت جهانی، اقتصاد، محیط زیست، انرژی، مهارجت و همکاریهای بین المللی میپردازد. این مجله از سال 2024 به صورت الکترونیکی نیز منتشر میشود. آدرس مجله: affarinternazionali.it
- ایسپی ISPI؛ مجله مطالعات سیاست بین الملل: ایسپی یکی از قدیمی ترین مجلات در حوزه پژوهش های بین المللی در ایتالیاست که به طور رسمی در سال 1934 کار خود را توسط چند جوان محقق از دانشگاه میلان و پاویا آغاز کرد. این مجله به تجزیه و تحلیل مسائل و تحولات بین الملل در سراسر دنیا میپردازد. علاوه بر چاپ و انتشار مجله، برنامههای متنوعی مانند گفتگوهای ویدئویی، همایش ها و نشست های تخصصی نیز برگزار میکند. آدرس مجله: ispionline.it
- لیمس LIMES؛ مجله ایتالیایی ژئوپلیتیک: یکی دیگر از مجلات معتبر ایتالیایی در حوزه پژوهش های بین المللی و منطقه ای لیمس است که در سال 1993 بنیان نهاده شد. این مجله در شروع کار خود به بررسی تغییرات ژئوپلیتیکی پس از شوروی پرداخت و به مرور به یکی از تاثیرگذارترین مجلات مطالعاتی در این کشور تبدیل شد. آدرس مجله: limesonline.com
ج: مهمترین انتشارات
- انتشارات آرنلودو موندادوری Arnoldo Mondadori: این انتشارات در سال 1907 شروع به فعالیت کرد و از سال 1991 تحت نظر گروه فینیوست Fininvest متعلق به خانواده برلوسکنی قرار دارد. دفتر اصلی آن در شهر میلان است. این ناشر کتابهای متنوعی از جمله ادبیات، تاریخ و کتابهای علمی را منتشر میکند و به خاطر انتشار آثار نویسندگان برجسته شناخته میشود. آدرس سایت: gruppomondadori.it
- لا فلترینلی laFeltrinelli: این انتشاراتی در سال 1957 در پیزا ایتالیا تاسیس شد. از زمان تأسیس، این شرکت به یکی از بزرگترین و معتبرترین زنجیرههای کتابفروشی در ایتالیا تبدیل شده است. این کتابفروشیها علاوه بر فروش کتاب، محصولات فرهنگی و هنری دیگر نیز عرضه میکنند. در سالهای اخیر، این شرکت به دنیای دیجیتال نیز وارد شده و فروشگاه آنلاین lafeltrinelli.it را راهاندازی کرده است که به فروش آنلاین کتاب و دیگر محصولات فرهنگی اختصاص دارد.
- انتشارات اِیناودی Einaudi: این انتشاراتی در سال 1933 شروع به فعالیت کرده و یکی از ناشران مهم و شناخته شده در ایتالیا است. این انتشارات به خاطر انتشار آثار ادبی کلاسیک و معاصر، همچنین کتابهای فلسفی و اجتماعی، مشهور است. آدرس سایت: einaudi.it
- لاترتزا laterza: این انتشاراتی در سال 1901 فعالیت خود را آغاز کرده و در زمینههای تاریخی، فلسفی و اجتماعی شناخته شده است و آثار بسیاری از نویسندگان و محققان معتبر را منتشر کرده است.
laterza.it
د: مهمترین خبرگزاریها:
- خبرگزاری آنسا Agenzia ANSA: خبرگزاری خصوصی آنسا، یکی از منابع اصلی کسب خبر در ایتالیا است که اولین آژانس خبری در این کشور است که در سال 1945 شروع به فعالیت کرد. این خبرگزاری علاوه بر زبان ایتالیایی به زبانهای انگلیسی، اسپانیایی، عربی، پرتقالی و آلمانی نیز تولید محتوا دارد.
https://www.ansa.it
- لاپرس LaPresse: سال انتشار 1994 در تورین لاپرس، آژانس خبری خصوصی در ایتالیاست که دفتر اصلی آن در میلان است. بخش بین الملل آن در نیویورک نیز دفتر دارد. این خبرگزاری دارای آرشیو قوی عکس و فیلم است. انتشار گزارش و اخبار از سایر نقاط جهان و همچنین گزارش های تحلیلی از جمله محتواهای این سایت میباشد.
https://www.lapresse.it
- اسکا نیوز askanews: اسکانیوز یکی دیگر از آژانس های خبری ایتالیاست که از لحاظ تعداد روزنامه نگاران بعد از آنسا در این کشور در رتبه دوم قرار میگیرد. این خبرگزاری در دو شهر رم و میلان با بیش از صد روزنامه نگار تحریریه خبری دارد. زمان تاسیس نیز به اکتبر 2014 بازمیگردد. این خبرگزاری زیر مجموعه گروه ابته Gruppo Abete است که در بخش های املاک، انتشارات و خبرگزاریها فعالیت میکند.
askanews.it
-آجیAGI یا آژانس روزنامه نگاری ایتالیا: آژانس خبری خصوصی که در 1950 راه اندازی شد و زیر مجموعه انی؛ شرکت نفتی ایتالیا محسوب میشود. دفتر اصلی آن در شهر رم قرار دارد. علاوه بر زبان ایتالیایی دارای بخش های چینی، انگلیسی، عربی، اسپانیایی، پرتغالی و فرانسوی هم است. پوشش اخبار روز ایتالیا، بین الملل، نوآوری، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی از جمله بخش های اصلی فعالیت آن است.
https://www.agi.it/
-ادنکرونوس Adnkronos: آژانس خبری خصوصی در ایتالیا که در مستقر است و در سال 1963 راه اندازی شد و مقر آن در شهر رم است. این خبرگزاری زیر مجموعه گروه ارتباطاتی جوزپه مارا Giuseppe Marra Communications محسوب میشود. این خبرگزاری متمرکز بر اخبار سیاسی داخلی و بین الملل است و به زبان انگلیسی نیز منتشر میشود.
https://www.adnkronos.com/
و: رادیو و تلویزیون در ایتالیا
ایتالیا دارای یک سیستم رادیو و تلویزیونی متنوع و گسترده است که شامل شبکههای دولتی و خصوصی متعددی میشود. این سیستم نقش مهمی در ارائه اطلاعات، سرگرمی و آموزش به مردم ایتالیا ایفا میکند.
طبق آخرین به روز رسانی وزارت توسعه اقتصادی ایتالیا در پایان سال 2021، لیست شبکههای پخش کننده رادیو و تلویزیون در این گزارش شامل نزدیک به 700 کانال تلویزیونی و رادیویی در سراسر ایتالیا میباشد که به تولید، انتشار و پخش برنامه در بخش محلی، ملی و بین المللی میپردازند.
از سال های 1990 تلویزیونهای ماهواره ای نیز کار خود را در ایتالیا آغاز نموده و از سال 2003 نیز کانال های Sky در بازار ایتالیا پا نهاد. امروزه با بهره گیری از تکنولوژیهای جدید در زمینه تولید و پخش برنامههای تلویزیونی، مدل های جدید استفاده از برنامههای تلویزیون همچون تلویزیونهای چند پایگاهی (Multicanale) که از طریق پایگاههای مختلفی غیر از گیرنده تلویزیون میتوان به برنامههای آن دست یافت، بوجود آمده اند.
تلویزیون ایتالیا تا سال 1990 در انحصار دولت قرار داشت. در همان سال با اصلاحات انجامیتوسط وزیر ارتباطات وقت این کشور با اصلاحات مامی (Riforme Mammi)، سیستم رادیو تلویزیون ایتالیا به یک سیستم کثریت گرا تبدیل گردید و از انحصار دولت خارج شد. بدین ترتیب علاوه بر رادیو تلویزیون دولتی ایتالیا (Rai)، گروههای دیگری همچون: Mediaset, La7, Sky Italia, Discovery Italia به بازار ارائه خدمات رادیو تلویزیون ایتالیا وارد شدند.
در حال حاضر رادیو تلویزیون"Rai" بزرگترین شرکت تلویزیونی دولتی در ایتالیا و پنجمین شرکت بزرگ ارتباطی در قاره اروپا محسوب میگردد. این شبکه یک شرکت دولتی است و به عنوان پخش کننده ملی ایتالیا عمل می کند. این شرکت تحت مالکیت دولت ایتالیا قرار دارد و از طریق وزارت اقتصاد و دارایی ایتالیا مدیریت می شود.
رای بزرگ ترین شبکه تلویزیونی و رادیویی ایتالیا است و مسئولیت پخش برنامه های تلویزیونی و رادیویی عمومی در این کشور را بر عهده دارد. منابع مالی این شرکت عمدتا از طریق دریافت حق اشتراک پخش و تبلیغات تأمین می شود. RAI دارای چندین کانال تلویزیونی و رادیویی است که شامل برنامه های خبری، فرهنگی، ورزشی، سرگرمی و آموزشی می شود.
ا- شبکههای مربوط به گروه دولتی تلویزیون و رادیو رای (Rai)
- شبکه تلویزیونی Rai1((Tg1: شبکه عمومی، دارای بخش های خبری صبگاهی، ظهر و شبانه است. یکی از مهمترین گفتگوهای ویژه به نام پورتا ا پورتا porta a porta و Cinque minuti چینکو مینونتی توسط برونو وسپا Bruno Vespa در این شبکه پخش میشود.
https://www.raiplay.it/dirette/rai1
- شبکه تلویزیونی Rai 2 (Tg2) : شبکه عمومی دارای بخش های خبری صبگاهی، ظهر و شبانه است، میزدگرها و نشست های تحلیلی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی. همچنین مسابقات و سرگرمیهایی نیز پخش میکند.
https://www.raiplay.it/dirette/rai2
- شبکه تلویزیونی Rai 3، (Tg3): شبکه عمومی دارای بخش های خبری صبگاهی، ظهر و شبانه است. برگزاری نشست و میزگردهایی با حضور صاحبنظران ایتالیایی در زمینه موضوعات مختلف
https://www.raiplay.it/dirette/rai3
- شبکه تلویزیونی Rai News 24: شبکه خبری 24 ساعته است که در حوزههای مختلف خبری به تولید و پخش اخبار و گزارش ها و گفتگوهای تحلیلی میپردازد.
https://www.rainews.it/
- شبکه تلویزیونی Rai Sport: کانال ورزش رای که به پوشش اخبار و تحولات ورزشی در ایتالیا و جهان میپردازد و پخش زنده از رویدادهای مهم ورزشی از جمله المپیک، جام جهانی و ... دارد.
- شبکه رادیویی Rai Radio 1: اولین شبکه رادیویی رای که از 6 اکتبر 1924 تا به امروز در حال فعالیت است. تولید و پخش برنامههای متنوع سرگرمی، خبری و گفتگومحور در این شبکه صورت میگیرد.
https://www.raiplaysound.it/radio1
2: شبکههای مهم تلویزیونی بخش خصوصی (مدیا ست) Mediaset:
- Rete 4، در این شبکه که به بخش خصوصی تعلق دارد، برنامههای متنوع از جمله فیلم، سریال، مسابقات ورزشی پخش میشود و بخشی از برنامه به اخبار با عنوان TG4 اختصاص دارد. همچنین در این شبکه میزگردهایی با حضور کارشناسان پخش میشود که به موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و بین الملل پرداخته میشود.
https://mediasetinfinity.mediaset.it/rete4
- Canale 5: کانال تلویزیونی خصوصی ایتالیا که عمدتا مخاطبان آن بزرگسال هستند و بیشتر بخش های آن به پخش سرگرمی، فیلم و سریال و مستند اختصاص دارد. در این شبکه همچنین TG5 به عنوان بخش خبری شبکه پنج پخش میشود.
https://mediasetinfinity.mediaset.it/canale5
-Italia 1: کانال تلویزیونی که جامعه هدف آن بیشتر جوانان است. در طول شبانه روز نیز بستههای کوتاه خبری را پخش میکند.
https://mediasetinfinity.mediaset.it/italia1
- TGCOM24: شبکه 24 ساعته خبر که با گروه رسانه ای رویترز نیز برای تولید بخشی از اخبار خارج از کشور همکاری دارد. در سال 2009 به عنوان یکی از اولین شبکه های خبری 24 ساعته ایتالیا تأسیس شد. این شبکه به سرعت به یکی از منابع اصلی اخبار و اطلاعات در ایتالیا تبدیل شد و به خاطر دقت و سرعت در ارائه اخبار مورد توجه قرار گرفت. این شبکه به ارائه پوشش خبری جامع و لحظه ای از وقایع و تحولات داخلی و بین المللی می پردازد. تی جی کام 24 اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و آب و هوا را به صورت زنده و به روز منتشر می کند.
https://www.tgcom24.mediaset.it/
- Sky TG24. شبکه خبری متعلق به گروه اسکای که به صورت بیست و چهار ساعته اخبار داخلی و خارجی در حوزههای مختلف تولید و پخش میکند. اسکای تی جی 24 به ارائه اخبار و تحلیل های بهروز از وقایع و تحولات داخلی و بین المللی میپردازد. این شبکه شامل اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ورزشی، فرهنگی و آب و هوا است. این شبکه بخشی از گروه Sky Italia است که یکی از بزرگ ترین گروه های رسانه ای در اروپا محسوب می شود. گروه Sky با پوشش گسترده و نوآوری های فناوری در رسانه ها، توانسته است نفوذ و تأثیر زیادی در بازار رسانهای ایجاد کند.
https://tg24.sky.it/
-La7: شبکه خصوصی لا 7 یکی از مهمترین شبکههای ایتالیا در حوزه گفتگوهای تحلیلی، مناظرههای سیاسی، طنزهای سیاسی و بخش اخبار تحلیلی است. از جمله مهمترین بخش های لا 7 میتوان از Piazzapulita، Otto e mezzo، TG La7, Omnibus، G'Day نام برد. این شبکه در سال 2001 به عنوان یک شبکه تلویزیونی خصوصی تأسیس شد. این شبکه در ابتدا با نام "Telemontecarlo" شناخته می شد و بعدها به La7 تغییر نام داد. در سال 2007، La7 تحت مالکیت گروه Cairo Communication قرار گرفت. گروه Cairo Communication یکی از گروه های بزرگ رسانه ای در ایتالیا است که به خاطر فعالیت های گسترده در زمینه رسانه های دیداری و شنیداری شناخته می شود.
https://www.la7.it/
آدرس سفارت ایران در ایتالیا و در شبکههای اجتماعی:
Ambasciata della R.I. Iran
Via Nomentana 361
00162 Roma - Italia
Email: rom.media@mfa.gov.ir
Twitter: @iranitaly
Instagram: @iraninitaly